106. Rocznica Wybuchu Powstania Wielkopolskiego
26.12.2024
106. Rocznica Wybuchu Powstania Wielkopolskiego
27 grudnia 2024 roku obchodzimy 106. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, jednego z najważniejszych wydarzeń w Wielkopolsce podczas walk o odzyskanie niepodległości. Powstanie zbrojne, trwające od grudnia 1918 do lutego 1919 roku, było długo przygotowywane, a jego wybuch umożliwiło osłabienie polityczne i militarne Niemiec po I wojnie światowej, które zwiększyło napięcia między ludnością polską i niemiecką.
Wydarzenia przyspieszyła wizyta Ignacego Jana Paderewskiego, który 26 grudnia 1918 roku przybył do Poznania jako przedstawiciel dyplomatyczny państwa polskiego. Jego przemówienie z okna hotelu Bazar wywołało falę manifestacji polskiej ludności miasta, a protesty niemieckie zaogniły sytuację. Walki zbrojne rozpoczęły się 27 grudnia około godziny 17:00. Powstańcy szybko opanowali Poznań, a w kolejnych tygodniach wyzwolili niemal całą Prowincję Poznańską. Powstanie zakończył rozejm w Trewirze, podpisany 16 lutego 1919 roku.
W zwycięstwo Powstania Wielkopolskiego swój wkład miał Wojciech Korfanty, przyszły patron naszej szkoły. Jego działania, choć złożone i wielokierunkowe, miały kluczowe znaczenie dla sukcesu zrywu. Z jednej strony przeciwdziałał zbyt pochopnym inicjatywom zbrojnym Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) i uspokajał niemieckie władze, zapewniając, że Polacy czekają na decyzje Konferencji Pokojowej. Z drugiej – konsekwentnie wzmacniał polskie siły zbrojne, zabiegał o wsparcie Armii Hallera i pomoc Francji.
Mimo starań, Niemcy wspierani przez Anglię zablokowali przybycie Armii Hallera do Wielkopolski aż do kwietnia 1919 roku, a ich oddziały zbrojne próbowały prowokować polską ludność. Korfanty, witając Paderewskiego w Gdańsku 25 grudnia, zorganizował jego przejazd do Poznania, pomimo niemieckich zakazów. Demonstracje zorganizowane na cześć Paderewskiego przerodziły się 27 grudnia w otwarte powstanie, które objęło całą Wielkopolskę.
Na początku stycznia 1919 roku Korfanty uczestniczył w pertraktacjach z Niemcami w Bydgoszczy i Berlinie, domagając się autonomii dla Wielkopolski, jednak jego żądania zostały odrzucone. Wobec tego Komisariat Naczelnej Rady Ludowej oficjalnie poparł powstanie, organizując regularną armię powstańczą i administrację polską. Dzięki staraniom dyplomatycznym Korfantego uzyskano wsparcie rządu francuskiego, co ostatecznie doprowadziło do narzucenia Niemcom rozejmu w Trewirze i zakończenia walk.
Powstanie Wielkopolskie pozostaje symbolem odwagi i determinacji Polaków w walce o wolność i niepodległość.
Fotografie Narodowe Archiwum Cyfrowe, Wikipedia oraz autor nieznany.
